Μαντσόνι, Αλεσάντρο

(Alessandro Manzoni, Μιλάνο 1785 – 1873). Ιταλός συγγραφέας. Καταγόταν από οικογένεια ευγενών (η μητέρα του, Τζούλια, ήταν κόρη του Τσεζάρε Μπεκαρία) και πέρασε τα παιδικά του χρόνια σε θρησκευτικά κολέγια της Μεράτε και του Λουγκάνο, γιατί η μητέρα του είχε εγκαταλείψει τη συζυγική εστία. Από τα δεκαπέντε του χρόνια είχε αρχίσει να γράφει ποιήματα, επηρεασμένος από τις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης περί ισότητας (Ο θρίαμβος της ελευθερίας, 1801) και φανερώνοντας ένα πνεύμα επηρεασμένο από τα δημοκρατικά ιδανικά. Η μορφή άλλων έργων του, όπως το ειδύλλιο Άντα (1803), το Άσμα για τον θάνατο του Κάρλο Ιμπονάτι (1804) και προπάντων η Ουρανία (1807), παραμένει κλασική. Το 1805 ο Μ. ξαναβρήκε στο Παρίσι τη μητέρα του, η οποία τον έκανε μέλος σε λογοτεχνικά σαλόνια της περιόδου. Αν και ντεϊστής, προκάλεσε σκάνδαλο στην κοινωνία του Μιλάνου όταν παντρεύτηκε το 1808 σύμφωνα με το τυπικό του καλβινισμού. Τελικά, η γυναίκα του Ερικέτη πέθανε πρόωρα (1833) και ο Μ. ξαναπαντρεύτηκε το 1837 με την Τερέζα Μπόρι. Η επιστροφή του στον σήμανε μία γόνιμη περίοδο για τον Μ. Οι Ιεροί ύμνοι (1812-22), ποιήματα που υμνούν τις μεγάλες θρησκευτικές εορτές αποτελούν ύμνο στην ευαγγελική φιλανθρωπία και πραότητα που δονείται από ειλικρίνεια. Το ποίημα του Η 5η Μαΐου 1821, γραμμένο την επομένη του θανάτου του Ναπολέοντα, γνώρισε επιτυχία που ξεπεράστηκε μόνο από την πατριωτική ωδή Μάρτης 1821 (Marzo 1821), η οποία απαγορεύτηκε το 1821 και δημοσιεύθηκε το 1848. Ο Μ. ασχολήθηκε και με το ιστορικό δράμα: Ο κόμης ντι Καρμανιόλα (1820) είναι ένα δράμα σε πεζό λόγο και αρχαΐζουσα, ακαδημαϊκή γλώσσα· περιείχε στοιχεία ρομαντισμού που εκδηλώθηκαν πλήρως στην έμμετρη τραγωδία Αντέλκι (1822). Η Επιστολή για την ενότητα χρόνου και χώρου στην τραγωδία (1823) εκθέτει με ακρίβεια τις απόψεις του Μ. σχετικά με την ιστορική αλήθεια. Στην Επιστολή για τον ρομαντισμό (1823, που δημοσιεύτηκε χωρίς της συγκατάθεση του συγγραφέα το 1846 και συμπληρώθηκε το 1871) υποστήριζε ότι η ποίηση «πρέπει να έχει σκοπό το ωφέλιμο, θέμα της το αληθινό και μέσο της το ενδιαφέρον». Η απήχηση των κειμένων αυτών στους λογοτεχνικούς κύκλους της Ευρώπης ανέδειξε τον Μ. σε μία από τις μεγαλύτερες φυσιογνωμίες του ρομαντισμού. Το μοναδικό μυθιστόρημά του Οι αρραβωνιασμένοι (η πρώτη του έκδοση έγινε το 1821-23 με τον τίτλο Φέρμο και Λουκία, η δεύτερη το 1825-27 και το οριστικό κείμενο εκδόθηκε, ύστερα από προσεκτική γλωσσική αναθεώρηση, τα έτη 1840-42) του χάρισε πλήρη αναγνώριση. Μέσα από ένα φανταστικό χρονικό του 17ου αι., η ατομική μοίρα πολλών προσώπων δίνει αφορμή σε στοχασμούς για κοινωνικά, ηθικά και ιδεολογικά προβλήματα κάτω από το πρίσμα του χριστιανισμού. Η επιθυμία του συγγραφέα να δημιουργήσει έργο ευρύτατα κατανοητό, βρίσκει την έκφραση της σε μια γλώσσα λιτή, στην οποία εναλλάσσονται η ευγένεια, το χιούμορ και αφέλεια και την οποία ο M. επεξεργαζόταν σε κάθε έκδοση για να τη φέρει όλο και πιο κοντά στη φλωρεντινή καθαρότητα. Το έργο αυτό επρόκειτο να γίνει το πρότυπο του ιστορικού μυθιστορήματος έως τα τέλη του 19ου αι. Κάνοντας πρωταγωνιστές του μυθιστορήματος δύο ανθρώπους του λαού, τον Ρέντζο Τραμαλίνο και τη Λουκία Μοντέλα, και προσελκύοντας την προσοχή του αναγνώστη στις περιπέτειές τους, στην ένωση των οποίων αντιτίθεται η θέληση ενός ισχυρού, ο Μ. ανέτρεπε πολλά δεδομένα της εποχής του έφερνε στην τέχνη έννοιες, οι οποίες έρχονταν σε αντίθεση με τις προηγούμενες εμπειρίες της ιταλικής λογοτεχνίας. Η οικογένεια του Αλεσάντρο Μαντσόνι, έργο της Τερέζας Μπίζι· στο πάνω μέρος, ο συγγραφέας ανάμεσα στη σύζυγό του και τη μητέρα του και, κάτω, τα παιδιά του. Ο Ιταλός συγγραφέας Αλεσάντρο Μαντσόνι, σε προσωπογραφία του Άγιετς.